Misschien dat mensen soms denken dat ik een perfect leven heb. Toch is de waarheid anders en blijk ik toch een mens van vlees en bloed.
Van diep drama naar constructieve groei (ofwel van vals licht naar diepste waarheid)
Als kind al wilde ik het iedereen naar de zin maken. Ieder pijntje van een ander wilde ik overnemen. Als een ander maar vrij was van zijn zwaarte, voelde ik me gelukkig. Totdat ik ging inzien dat het fixen van mijn buitenwereld mij nooit dat gevoel van gelukzaligheid zou geven waar ik zo intens naar verlangde. Wat ik ook zou doen, ik zou altijd met de zwaarte achterblijven.
‘Grenzen aangeven’, ja dat is een behoorlijk thema. En nu snap ik ook waarom ik het vak van coach, dus hulpverlener ben ingerold. Omdat me dit de optimale omstandigheden geeft om dit thema tot in het diepst van mijn ziel uit te werken. Ik kan namelijk niemand redden. Ik kan slechts de begeleider zijn in het geheel. Mijn grote hart daagt mij continu uit om in mijn eigen kracht te blijven staan en niet onverhoopt toch weer de rol van redder aan te nemen.
Toch ben ik weer in mijn eigen val getrapt, door teveel verstrengeld te raken in de pijn van een ander. Wat een diepe zielsvriendschap leek, bleek niet meer dan een reflectie van vals licht. En blijkbaar resoneerde dat met mij, waardoor het thema ‘redder zijn’ ten maximale naar boven mocht worden. Want ‘redder zijn’ is ook vals licht en komt voort vanuit een dieper liggende pijn van ‘niet goed genoeg zijn’ en ‘niet gezien worden in wie je werkelijk bent’. En uiteindelijk is ‘vals licht’ slechts het perspectief van waaruit we de situatie bekijken. Op een dieper niveau is er het verlangen van de Ziel om te verbinden met je diepste waarheid. En dat maakt dat je, hoewel onbewust, situaties in je realiteit creëert die je daarbij helpen.
De Dramadriehoek van Karpman (Vals licht)
Omdat ik zeker weet dat je als lezer enige vorm van herkenning ervaart, neem ik je graag mee in de achtergrond van situaties waarin we keer op keer verzeild lijken te raken. Als hulpmiddel hiervoor gebruik ik de Dramadriehoek van Karpman. Dit model zegt iets over de dynamieken en patronen waarin we vaak ongewenst terechtkomen in interactie. Deze driehoek is opgebouwd uit drie vaststaande rollen.
De redder
Biedt graag (ongevraagd) hulp aan en offert zich vaak op. Dit komt voort uit een diepgeworteld gevoel van ‘niet goed genoeg zijn’ en ‘niet gezien worden in wie je werkelijk bent’. De redder heeft altijd een slachtoffer nodig en ontneemt hem zijn verantwoordelijkheid. Dit maakt dat de redder en het slachtoffer een eindeloze lus hebben gecreëerd van wederzijdse afhankelijkheid.
Het slachtoffer
Stelt zich hulpeloos op en geeft al zijn verantwoordelijkheid (macht) uit handen. Vindt dat hij altijd pech heeft en dat iedereen tegen hem is. Als hij zielig genoeg doet, voelt de redder zich aangesproken en is er een ‘match’. Als het slachtoffer irritatie oproept, voelt de aanklager zich aangesproken.
De aanklager
Heeft veel kritiek en oordeelt snel. Hij vindt dat hij het beter weet en stelt zichzelf onbewust boven de ander. Neemt een aanvallende houding aan.
Bedenk dat de beschreven rollen niet een persoon of persoonlijkheid schetsen. Jouw eigen positie wisselt per situatie en kan gedurende eenzelfde proces switchen. Zo kan je in de rol van redder switchen naar aanklager als jouw hulp niet wordt gewaardeerd. En wordt een slachtoffer een aanklager als hij vindt dat hij niet goed geholpen wordt. ‘Je zou me toch helpen en nu laat je me vallen!’
Het loont de moeite om bij jezelf na te gaan hoe vaak je ongewenst verzeild raakt in de Dramadriehoek en welke positie je daarin aanneemt. Hoewel je alle rollen een keer speelt, stijgt een van de rollen er met stip bovenuit. Zoals je hierboven hebt kunnen lezen is mijn ‘favoriet’ de rol van redder. Welke is die van jou?
Onvoldoende effectief en zelfs destructief
Zoals je ongetwijfeld zult begrijpen, helpt de Dramadriehoek je wél bij het verkrijgen van inzichten, maar leidt je niet tot constructieve oplossingen. Integendeel. Op dezelfde voet blijven doorgaan werkt onvoldoende effectief en kan zelfs destructieve gevolgen hebben. Bovendien zijn de rollen niet gelijkwaardig aan elkaar. De een zal zich altijd boven de ander plaatsen en ieder van deze drie rollen onttrekt zich van zijn eigen verantwoordelijkheid. Hierdoor gaat oneindig veel energie verloren.
Dé oplossing: de Groeidriehoek van Emerald (Diepste waarheid)
De werkelijke oplossing start op het moment dat je beseft dat je verstrikt bent geraakt in een klein of groot ‘drama’. Je creëert er letterlijk bewustzijn op. Ga jezelf hierover niet veroordelen of denk niet ‘had ik maar…’ Want zo hou je jezelf gevangen in de Dramadriehoek. Wees om te beginnen mild naar jezelf toe en kies ervoor om te accepteren dat de situatie is zoals hij is. Van daaruit kun je volgende stappen maken.
Bepaal eerst je positie binnen de dramadriehoek en verschuif vervolgens je perceptie.
- Het slachtoffer wordt de schepper ofwel Creator. Dit betekent dat je verantwoordelijkheid neem voor je eigen gedachten, je gevoelens, je behoeften en je gedrag. Je besluit jezelf open en kwetsbaar op te stellen en durft een hulpvraag te stellen.
- De redder wordt coach. Je behoudt een zorgzame houding, maar laat de verantwoordelijkheid bij de ander. Je stelt eerst vast of de ander behoefte heeft aan jouw hulp en bent vervolgens helder over wat je voor de ander kan betekenen.
- De aanklager wordt uitdager. Hij is een ware inspiratiebron, geeft positieve feedback en is duidelijk over zijn eigen grenzen.
Er is vaak meer nodig dan alleen een mentale blik op een bepaalde situatie om tot constructieve oplossingen te komen. Methodieken als ademwerk, meditatie, familieopstellingen, hypnose en healing helpen je om de niet meer dienende patronen die in het onderbewuste liggen opgeslagen op diep niveau te doorgronden en te transformeren. Ik pas bovengenoemde werkvormen intuïtief toe tijdens mijn sessies en activiteiten in de natuur.
